Objawy hiper oraz hipoprolaktynemii

Miejsce powstawania, regulacja produkcji oraz działanie prolaktyny były opisane w pierwszym artykule na ten temat, natomiast w drugiej części poruszyłam definicję, diagnostykę oraz przyczyny hiper- oraz hipoprolaktynemii.

W tej części powiemy o objawach towarzyszących jej nadmiernym stężeniom lub też niedoborom.

OBJAWY HIPERPROLAKTYNEMII

Podwyższone poziomy prolaktyny mogą być związane z ciężkimi objawami klinicznymi, ale czasami też mogą przebiegać całkowicie bezobjawowo. Objawy i ich nasilenie będzie się różnić w zależności od wieku, od płci oraz od tego jak duży nadmiar prolaktyny występuje.

Dominującą konsekwencją hiperprolaktynemii jest tłumienie pulsacyjnego wydzielania się GnRH z podwzgórza, a tym samym hamowanie pulsacyjnego wydzielania LH i FSH z przysadki co się przekłada na pracę jąder u mężczyzn i jajników u kobiet – a jeśli być dokładną na tłumienie produkcji hormonów płciowych przez te narządy.

U kobiet skutki hipeprolaktynemii najczęściej to:

  • oligomenorrhea czyli nieregularne miesiączki występujące w odstępach dłuższych niż 35 dni;
  • całkowity brak miesiączki;
  • cykle bezowulacyjne;
  • hipomenorrhea lub hypomenorrhoea – czyli krótkie lub skąpe miesiączki;
  • hypermenorrhoea – czyli obfite krwawienia miesięczne, odchodzenie skrzepów krwi;
  • skrócone cykle miesiączkowe;
  • kobiety z hiperprolaktynemią mogą wykazywać objawy przewlekłego hiperandrogenizmu, takie jak nadmierne owłosienie i trądzik;
  • przyrost masy ciała;
  • niepłodność;
  • zmniejszone libido;
  • dyspareunia – ból odczuwany podczas stosunku seksualnego;
  • PMS – zespół napięcia przedmiesiączkowego;
  • skłonność do zaburzeń nastroju – lęków i depresji;
  • zmniejszenie gęstości mineralnej kości, szczególnie w warunkach braku miesiączki na skutek znacznego hipoestrogenizmu – gęstość mineralna kości kręgosłupa jest zmniejszona o około 25% u takich kobiet i niekoniecznie jest przywracana po normalizacji poziomów prolaktyny;
  • przewlekła hiperprolaktynemia może też objawiać się zmniejszoną masą mięśniową;
  • mlekotok.

*Warto zwrócić uwagę, że wiele kobiet przed menopauzą z hiperprolaktynemią nie ma mlekotoku, a wiele kobiet z mlekotokiem nie ma hiperprolaktynemii. Dzieje się tak, ponieważ mlekotok wymaga odpowiedniego estrogenowego lub progesteronowego „zalania” piersi. I odwrotnie, izolowany mlekotok z prawidłowym poziomem prolaktyny występuje z powodu zwiększonej wrażliwości piersi na inne hormonalne bodźce laktotroficzne.

*Warto tez wspomnieć, że kobiety z hiperprolaktynemią ale prawidłowymi miesiączkami mają prawidłową gęstość mineralną kości.

U mężczyzn skutki hipeprolaktynemii najczęściej to:

  • zaburzenia erekcji, impotencja i utrata libido;
  • ginekomastia;
  • niepłodność;
  • zmniejszenie gęstości mineralnej kości;
  • zmniejszona masa mięśniowa;
  • zmniejszony wzrost brody;
  • mlekotok rzadko w skrajnych przypadkach.

* Jednak u mężczyzn objawy mogą być subtelne i często są rozpoznawane dopiero w zaawansowanym stadium

Dodatkowo, jeśli hiperprolaktynemia występuję na skutek działania makrogruczolaka w przysadce mózgowej dodatkowo pojawiać się mogą objawy u obu płci obejmujące: bóle głowy, utratę pola widzenia, niedoczynność przysadki mózgowej czy nawet drgawki.

OBJAWY HIPOPROLAKTYNEMII

Niska prolaktyna u kobiet często wykrywa się dopiero po porodzie, kiedy pojawiają się problemy z laktacją – niewystarczającą produkcją mleka.  Dodatkowo niedobory prolaktyny u świeżo upieczonych mam mogą również zwiększać lęk i ryzyko cukrzycy. U kobiet niebędących w ciąży natomiast niskie poziomy prolaktyny mogą powodować zaburzenia czynności jajników.

Ponieważ prolaktyna działa jak cytokina i odgrywa ważną rolę w odpowiedziach immunologicznych organizmu jej wpływ na układ immunologiczny zależy od stężenia -niskie jej poziomy mogą tłumić prace układ odpornościowego.

U mężczyzn zarówno hipo- i hiperprolaktynemia mogą zaburzać funkcje seksualne i reprodukcyjne zdrowie, podczas gdy normalny poziom je wspiera, a więc objawy zarówno nadmiaru jak i niedoboru są podobne:

  • Zaburzenia erekcji;
  • Zmniejszone libido;
  • Niepłodność;
  • Przedwczesny wytrysk;
  • Syndrom metaboliczny – niski poziom prolaktyny został zidentyfikowany jako niezależny czynnik prognostyczny poważnych niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych;
  • Ponadto wiąże się to również z lękami lub objawami depresyjnymi.

Warto również powiedzieć, że obniżone lub podwyższone poziomy prolaktyny nie muszą koniecznie oznaczać problemu, jeśli nie towarzyszą temu wyżej wymienione objawy. Nienormalnie niski poziom prolaktyny (hipoprolaktynemia) jest niezwykle rzadka. Hiperprolaktynemia zdarza się natomiast o wiele częściej i jej niektóre przypadki wymagają odpowiedniego podejścia suplementacyjnego albo też leczenia farmakologicznego pod nadzorem lekarskim, o czym będzie w następnej części.

*Artykuł ma charakter informacyjny, wszystkie dolegliwości oraz wyniki badań warto konsultować z lekarzem.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Abha Majumdar and Nisha Sharma Mangal: Hyperprolactinemia. J Hum Reprod Sci. 2013 Jul-Sep; 6(3): 168–175;
  2. J.Gomes, et.al.: Hyperprolactinemia: Effect On Mood?. European Psychiatry, Volume 30, Supplement 1, 28–31 March 2015, Page 714;
  3. Corona G., et.al.: Hypoprolactinemia: a new clinical syndrome in patients with sexual dysfunction. J Sex Med. 2009 May;6(5):1457-66;
  4. Corona G., et.al.: Low prolactin is associated with sexual dysfunction and psychological or metabolic disturbances in middle-aged and elderly men: the European Male Aging Study (EMAS).J Sex Med. 2014 Jan;11(1):240-53;
  5. Carré N, et.al.:Prolactin and adipose tissue.Biochimie. 2014 Feb;97:16-21;
  6. Fojtíková M., et.al.:A review of the effects of prolactin hormone and cytokine on the development and pathogenesis of autoimmune diseases.Vnitr Lek. 2010 May;56(5):402-13.
  7. Kokot I., et.al.: Prolactin as an immunomodulatory factor in psoriatic arthritis. Postepy Hig Med Dosw (Online). 2013 Dec 11;67:1265-72.